Het verborgen en ongekende talent van (hoog)begaafde Matilda’s 

Ken je het verhaal van Matilda, van Roald Dahl? Matilda, de snelle en slimme denker met verborgen ongekende talenten. Ze is hooggevoelig, creatief, lekker autonoom en heeft een enorme leer/leeshonger. Daarnaast heeft Matilda een verbazingwekkend vermogen om zich in te leven in mensen.

Al is er in eerste instantie onbegrip en een mismatch met haar omgeving, er is één persoon die Matilda zíet voor wie ze is. Die verder kijkt dan Matilda’s intelligentie en begrijpt dat ze onvoldoende voorzien wordt in haar psychologische basisbehoeften (relatie, autonomie en competentie).

De sociaal gevoelige Matilda is geliefd bij haar klasgenoten, maar ontwikkelt met name met Lavender een ‘peer’ relatie op. Ook al wordt er gelobbyd voor versnelling -met compacten en verrijken- helaas wordt dat gezien als ‘verwennerij’ in plaats van noodzaak. Matilda – soms #uitdagendcreatief – moet vervelend genoeg in de eerste klas blijven.

Als het #aangepastsuccesvolle meisje op een dag zo boos wordt, vanwege een onrechtvaardige actie van het autoritaire schoolhoofd, ontdekt Matilda over een ánder verborgen talent te beschikken. Omdat haar mentale energie geen uitweg kan vinden, ontwikkelt ze een ongekend telekinetische talent. Ze kan de fysieke wereld om haar heen met haar verstand beïnvloeden. Dit maakt haar niet alleen nog unieker maar o zo prachtig #dubbelbijzonder!

Hoewel Matilda verbaasd is over haar nieuwe vaardigheid en tegelijkertijd een beetje angstig; met begeleiding en oefening temt, omarmt en leert ze zelf haar ongekende talenten in te zetten om obstakels te overwinnen.

In het boek-einde lezen we dat Matilda zich tot een #zelfsturendeautonome happy hoogbegaafde heeft kunnen ontwikkelen. Door de wisselwerking tussen persoonskenmerken en haar omgeving. Van verborgen naar geborgen talenten. Matilda voelt zich nu geliefd, gekend en gewaardeerd om wíe ze is en wordt uitgedaagd door de versnelling naar een hogere klas. Matilda’s telekinetische talent verdwijnt, naar verluidt omdat ze door de nieuwe lesstof en ontwikkelingsgelijken wordt uitgedaagd, waardoor ze haar #psyche volledig kan gebruiken. En… ze leeft nog lang en gelukkig.

Matilda’s in de praktijk

‘@Margarita, ik word toch niet gek?’ Met grote bedenkelijke ogen kijkt deze 10 jarige ‘Matilda’ me aan. 

In de praktijk zie ik menig Matilda’s. En al zijn er ongeveer evenveel hoogbegaafde meisjes als jongens, om en nabij de puberteit lijken er voornamelijk meer (hoog)begaafde jongens te zijn. Daarna neemt het aantal (hoog)begaafde jongedames steeds verder af. Hoe dat dan vraag je je misschien af? Deels worden hun talenten verborgen door de ontwikkeling, maar ook door verwachtingen en interpretaties vanuit de omgeving. Het zal je niet verbazen dat deze Matilda’s nog wel eens over het hoofd worden gezien vanwege (sociale) aanpassing, perfectionisme, het conformeren aan de groep, keurig meedoen, helpen en weinig aandacht vragen of risico-vermijdendgedrag. 

Als het sociaal gewenste gedrag, het op de rem staan en het verder in disbalans raken met zichzelf ze opbreekt, uit het zich regelmatig in passief of teruggetrokken gedrag, een ‘vol hoofd’ ervaring, laag zelfbeeld, depressieve gevoelens, stemmingswisselingen of klachten als buikpijn, hoofdpijn of angst-en stress. 

De prachtige Matilda die bij me zit, heeft zoveel gedachten, gevoelens, emoties, overdenkingen, afwegingen en onbeantwoorde vragen, dat ze meent dat ze haar verstand is verloren.

Ik ken deze Matilda goed. Ze is verre van ‘gek’. Ze is ontzettend pienter, autonoom, sociaal gevoelig, inlevend, voorlijk en ongelooflijk creatief denkend. Bij me zit een (hoog)begaafd meisje met ongekende talenten. Deze lees- en leerhongerige, verbale Matilda met een olifantengeheugen, camoufleerde haar talenten als een sociale kameleon. Haar gedrag, denkwijze, humor en woordspelingen werden niet altijd begrepen. Het maakte dat ze zich anders voelde.

Weliswaar kan deze Matilda geen voorwerpen verplaatsen of laten bewegen door zogenaamde menselijke ‘geestkracht’ maar ze heeft wel een talent voor #mentaliseren. Haar creatief denken en kunst om dingen écht voor zich te zien is een fantastisch ongekend talent. Tegelijkertijd kan het in sommige situaties en omstandigheden ook verwarring geven. Verdwaal je in je denken, stel je dingen soms erger of groter voor dan ze zijn. Niet ongewoon bij (hoog)begaafden.

Uitdaging en verbinding

Al vlot bleek haar in de eerdere groep ingezette compacten en verrijken door omstandigheden te zijn stopgezet. Ze paste zich aan maar tegelijkertijd verwarde het haar. Het versterkte het gevoel van onzekerheid en (faal)angst. Relatie, communicatie, uitdaging en verrijkende taken zijn nu eenmaal nodig. Als uitlaatklep voor al die creativiteit. In de vorm van een plusklas, een (online) verrijkingsprogramma of een buitenschools verrijkingsprogramma (bijv. het #verruimjebliq programma van @talenten.club). Dit maakt het verschil voor het uitbouwen van een stevige identiteit en competent gevoel van eigenwaarde van deze Matilda.

Moraal van het verhaal

Don’t judge a book by its cover. Elk kind heeft talent. Soms verborgen en ongekend. Met elk een ander verhaal, dat verdiend gelezen te worden. Dat er binnen de groep (hoog)begaafden verschillende personages, genres en plotwendingen zijn. Dat de verhaallijn van o.a. (hoog)begaafde meisjes afwijkt van dat van (hoog)begaafde jongens. Dat ze anders omgaan met hun talenten en kwaliteiten. Ze deze vaker verborgen houden door op te gaan in de massa. Ze eerder geneigd zijn hun mentale energie te stoppen in het tot stand brengen van sociale relaties dan (schoolse) prestaties. Tot ze in een spagaat komen te zitten. Als een te ver opengeslagen boek met spanning op de rug.

Gelukkig zie ik steeds meer (hoog/dubbel/uitzonderlijk)begaafde Matilda’s in de praktijk. Ik ben dankbaar dat ik een tijdje mag (mee)lezen en inspelen op de ontwikkel-, leer- en ondersteuningsbehoefte. Samen schrijven we je eigen verhaal van persoonlijke groei en talent ontwikkeling. 

Wat is jouw verhaal? Of wil je weten wat je kunt doen om het ongekende talent van vermoedelijke of (hoog)begaafde Matilda’s aan te spreken? Kom gerust eens op verhaal 🙂

Liefs van Margarita